Vẻ đẹp của bóng đá đó là nó có thể nhìn thấy được qua nhiều lăng kính khác nhau và không có cách cụ thể nào để đạt được thành công. Chỉ cần có kế hoạch, luyện tập mỗi ngày thì ai cũng có thể đánh bại ai. Những gì mà các đội bóng xuất sắc nhất đã và đang làm là giảm khả năng xảy ra sự xáo trộn.

Mục tiêu hàng đầu của các chiến lược gia giỏi nhất là tạo ra một môi trường mà xác suất để thua trong một trận đấu càng gần bằng 0 càng tốt và họ lập ra một kế hoạch hay một chiến thuật để đạt được điều đó.

Một trong những cách để làm được điều đó trong kỷ nguyên bóng đá hiện đại là kiểm soát bóng. Đây không phải là một khái niệm mới mẻ nhưng các đội bóng hàng đầu ngày nay đang là những đội sở hữu lối chơi thiên về tấn công nhiều hơn. Họ làm mọi cách trong khâu tấn công và phòng ngự để đảm bảo trong việc chiếm ưu thế về kiểm soát bóng vì họ tin đều đó sẽ mang lại cho họ cơ hội tốt nhất để tạo ra những tình huống ngon ăn và ghi bàn.

Ba vị HLV đang đạt được những thành công ở mùa giải này là Xavi của Barcelona, Mikel Arteta của Arsenal và một người đàn ông mà hai người kể trên đã từng làm việc cùng với tư cách là cầu thủ và trợ lý HLV, một người mà thực sự không cần phải giới thiệu nhiều, Pep Guardiola của Manchester City.

Đây là ba trong số những đội kiểm soát bóng tốt nhất ở châu Âu và vị trí của họ tại giải đấu đã nói lên thực tế đó. Trong suốt cả trận, họ hướng đến việc kiểm soát phần sân của mình và chiếm ưu thế không gian bằng cách giữ bóng xa khung thành càng lâu càng tốt, sử dụng một hàng phòng ngự dâng cao để ghim đối phương vào phần sân của họ và áp sát nhanh để cản phá mọi pha phản công và giành lại bóng ngay lập tức.

Trong phần này, chúng tôi sẽ chỉ ra một số khía cạnh cho phép các đội bóng nêu trên kiểm soát trận đấu.

Chiếm lĩnh không gian và hậu vệ biên ngược

Đặc điểm chung của các đội này là sở hữu hậu vệ biên ngược trong việc kiểm soát bóng. Đây là một công thức hiệu quả trong cả tấn công lẫn phòng ngự. Khi các hậu vệ biên ngược bó vào trung lộ và tạo thành hàng tiền vệ ba người trong khi hai tiền vệ trung tâm số 8 dâng lên phía trước để chiếm lĩnh tuyến đầu, tạo thành đội hình 2-3-5 trong 1/3 phần sân đối phương.

Lý do mà họ sử dụng sơ đồ 2-3-5 này là để các cầu thủ chiếm hết khoảng trống nơi hàng tiền vệ và hàng công, đồng thời đẩy lùi hàng thủ đối phương. Các tiền vệ cánh di chuyển rộng để chiếm vị trí của các hậu vệ biên, các tiền vệ trung tâm (số 8) chiếm khoảng trống giữa các trung vệ và hậu vệ biên, và tiền đạo vẫn ở giữa các trung vệ của đối phương.

Tùy theo tình huống, các cầu thủ có thể thay đổi vị trí nhưng nguyên tắc chiếm lĩnh không gian vẫn được giữ nguyên.

Chúng ta sẽ bắt đầu từ thiếp lập chiến thuật của Arsenal trong chiến thắng 3-1 trước Tottenham trong trận derby thứ bảy tuần trước, những hình ảnh dưới đây sẽ cho thấy các thiết lập tương tự được sử dụng bởi ‘Pháo thủ’, Barcelona và Manchester City.

Hai trung vệ cùng hai hậu vệ biên (White và Zinchenko bó vào trung lộ. Mũi tên hướng từ phía Ben White đang cầm bóng về phía Zinchenko đang đứng ở góc phải bên dưới).

(Khoảnh khắc trước bàn thắng của Partey. Bạn có thể thấy năm tiền đạo của Arsenal ở tuyến trên cùng với ba cầu thủ (Partey, Zinchenko và White) ngay phía sau họ. Đánh dấu năm cầu thủ của Arsenal trên hàng công)

Hãy cùng chuyển sang Tây Ban Nha, nơi mà Barcelona của Xavi cũng đang triển khai cách tiếp cận tương tự.

(Đây là Barcelona với năm cầu thủ ở tuyến trên và ba cầu thủ ngay phía sau. Hình ảnh này cũng đánh dấu năm cầu thủ trên hàng công)

(Joao Cancelo cố gắng thực hiện một cú sút xa và đã bị chặn lại sau đó. Bạn có thể thấy anh ấy cùng với Stones và Rodri tạo thành bộ ba bên ngoài vòng cấm trong khi năm cầu thủ khác của Man City đã có mặt trong khung thành đối phương. Cả năm cầu thủ này đều được đánh dấu bằng một mũi tên hướng từ cú sút của Cancelo)

Như bạn có thể nhìn thấy trong hình, khi những cầu thủ chiếm giữ khu trung tâm, không gian được mở rộng và không có hai cầu thủ nào đứng cùng một hàng. Điều này nhằm đảm bảo tạo ra những góc chuyền hiệu quả.

Sau đó, các hậu vệ biên ngược cung cấp những lựa chọn khác nhau từ vị trí của họ. Trong vai trò đó, họ có thể hoạt động như những tiền vệ trung tâm, có thể tái sở hữu bóng, cung cấp một đường chuyền dài từ phía sau (ví dụ như pha kiến tạo của Joao Cancelo cho Erling Haaland), hoặc lựa chọn ra tung một cú sút xa (ví dụ như pha lập công đẹp mắt của John Stones trước Dortmund). Và tùy thuộc vào từng đội bóng mà họ đối đầu, họ có thể thực hiện tốt những pha chồng biên như một hậu vệ cánh truyền thống và giúp phá vỡ những hàng phòng ngự dày đặc (ví dụ như khoảnh khắc trước bàn thắng của Jesus với Tottenham).

(Khoảnh khắc trước khi John Stones ghi bàn thắng đẹp mắt vào lưới Dortmund. Anh ấy có không gian thoải mái để dứt điểm. Stones đang cầm bóng được đánh dấu)

(Saka nhận bóng và hai hậu vệ của ‘Spurs’ tiến đến truy cản. Saka trên cùng bên phải và Ben White phía sau được đánh dấu)

(Ben White quyết định chồng biên và một hậu vệ đối phương chạy theo đường bẫy của anh. Cả hai cầu thủ một lần nữa được đánh dấu. Ben White phía sau Saka)

(Một hậu về theo kèm White cho phép Saka có thời gian và khoảng trống để tung ra cú sút. Saka được đánh dấu nhưng mũi tên hướng vào Partey, cầu thủ hiện đang tự do và chờ đợi để ghi bàn)

(Khoảnh khắc trước pha ghi bàn của Partey. Saka chuyền cho White sau khi hai cầu thủ đang cùng bên cánh. Anh ấy xem đó là một lựa chọn an toàn hơn)

(Ben White đưa bóng đến chân Partey và anh ấy ghi một cú cứa lòng đẹp mắt. Mũi tên hướng từ vị trí của Partey đến mục tiêu)

Ở khía cạnh phòng ngự, các hậu vệ biên ngược cung cấp khả năng phòng thủ và giúp chống lại các đợt phản công khi đối thủ tấn công với số lượng lớn các tiền đạo. Sơ đồ 2-3-5 đồng nghĩa với việc họ có đến năm cầu thủ ở bên kia chiến tuyến và năm cầu thủ này có thể đối phó với hàng phòng ngự và hỗ trợ các pha phản công.

Do yêu cầu của vị trí hậu vệ biên ngược là vừa cả phòng ngự lẫn tấn công nên các cầu thủ chơi ở vị trí này có thể khác nhau. Chúng ta từng thấy những trung vệ như John Stones, Ben White, Nathan Ake, Jules Kounde và Ronald thi đấu ở vị trí hậu vệ cánh. Họ không chỉ chơi ở vị trí đó vì khả năng phòng ngự mà còn vì kỹ năng dứt khoát trong tấn công.

Những cầu thủ như John Stones, Jules Kounde, Ben White và Nathan Ake đều đã thi đấu ở vị trí đó trong sự nghiệp của họ và họ hiểu các yêu cầu đi theo, điều này cho phép các cầu thủ này dễ dàng thay đổi trạng thái.

Olexander Zinchenko từng là một tiền vệ trung tâm, anh được chuyển sang vị trí hậu vệ cánh tại Manchester City và hiện tại là Arsenal. Sergio Gomez, người vừa được Manchester City ký hợp đồng vào mùa hè cũng là một tiền vệ lệch trái.

Pressing và Counterpressing

Khi bạn sử dụng một đội hình dâng cao như những đội bóng trên, tạo áp lực là điều cần thiết. Để ngăn chặn đối phương áp sát, các đội phải phản-phản công ngay khi mất bóng để ngăn chặn đối phương khai thác khoảng trống mà hậu vệ bỏ lại.

Có nhiều cách pressing hiệu quả trên hàng công nhưng mục đích chính của hành động này là để đảm bảo đối phương không có thời gian thoải mái khi phòng ngự và ép sân bằng cách chặn đứng các đường chuyền của họ, thực hiện các pha tắc bóng, sút xa hoặc đá bóng ra ngoài sân.

(Romero nhận được bóng nhưng Arsenal áp sát, anh ấy buộc phải sút xa và Partey giành quyền kiểm soát bóng)

Thủ môn

Các yêu cầu cơ bản của thủ môn đã tăng lên một vài thuộc tính, điều này hiện đang là chìa khóa cho mọi thủ môn muốn chơi ở cấp độ cao nhất. Những thuộc tính này ở khoảng hai thế kỷ trước được coi là một sự bổ sung cho cầu thủ ở vị trí đó chứ không phải là yêu cầu tối thiểu đối với một thủ thành chuyên nghiệp. Nhưng bây giờ mọi thứ đã thay đổi.

Các đặc tính như khả năng chuyền bóng từ cự ly từ ngắn đến dài và khả năng băng lên để quét tuyến phòng ngự (thường được gọi là thủ môn quét) đã trở thành hai yêu cầu quan trọng không thể thiếu mà một thủ môn hiện đại cần để thành công.

Ở khía cạnh này, cả ba đội trên đều sở hữu nhưng cái tên có năng lực. Marc-Andre Ter Stegen, Aaron Ramsdale và Ederson là ba trong số những cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu và là những thủ môn xuất sắc trong việc cầm bóng cũng như cản phá tuyệt vời.

Khả năng càn quét của họ là rất quan trọng bởi vì nó cho phép toàn đội tiếp tục chơi dâng cao, bảo vệ những cầu thủ đang bị kèm chặt và ngăn chặn đối phương tận dụng cơ hội.

Lối chơi của những đội bóng này được coi là thương hiệu bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh ở thời điểm hiện tại và họ vẫn đang giành chiến thắng trong các trận đấu với lối chơi như vậy. Sở thích cầm bóng và chiếm lĩnh lãnh thổ trong khâu tấn công và phòng thủ đồng nghĩa với việc họ có cơ hội giành chiến thắng và giảm bớt nguy hiểm do đối phương gây ra. Họ không phải là những đối thủ bất bại và đã có những trận đấu mà các đội khác đã đánh bại họ và giành chiến thắng, nhưng chắc chắn những sự cố như vậy là hiếm thấy, đó là điều khiến họ trở thành ba trong số những đội bóng xuất sắc nhất hiện có.